मराठी व्याकरणात "लिंग"

 

 छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज: विस्तृत माहिती

 

व्यक्तिगत माहिती:

- पूर्ण नाव: छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज (शाहू IV)

- जन्म: २६ जून १८७४

- मृत्यू: ६ मे १९२२

- वंश: भोसले वंश

- राज्य: कोल्हापूर

 

शासनाचा कालावधी:

- राजा: १८९४ - १९००

- महाराजा: १९०० - १९२२

 

कौटुंबिक पार्श्वभूमी:

- शाहू महाराजांचा जन्म कागल जागीर, कोल्हापूर जिल्ह्यातील गाठगे मराठा कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील जaisingrao गाठगे होते. त्यांना लहानपणीच मातेशिवाय वाढावे लागले.

 

शिक्षण:

- शाहू महाराजांनी राजकुमार कॉलेज, राजकोट येथे शिक्षण घेतले. प्रशासनाची माहिती घेण्यासाठी त्यांनी सर स्टुअर्ट फ्रेझर यांच्याकडून मार्गदर्शन घेतले.

 

सामाजिक सुधारणा:

- शाहू महाराजांनी आपल्या शासनाच्या काळात अनेक सामाजिक सुधारणांची घोषणा केली. त्यांच्या सर्वात महत्त्वाच्या कार्यांमध्ये:

  - प्राथमिक शिक्षण: सर्व जातींना शिक्षण उपलब्ध करण्यासाठी त्यांनी प्राथमिक शिक्षणाची अट केली.

  - आरक्षण: त्यांनी नीच जातीयांसाठी सरकारी नोकऱ्यांमध्ये ५०% आरक्षणाची सुरुवात केली.

  - महिलांचा हक्क: त्यांनी विधवा पुनर्विवाहाला मान्यता दिली आणि बाल विवाहाच्या प्रथेला विरोध केला.

  - अछूतांवर आधारित सुधारणा: त्यांनी अछूतांना सार्वजनिक सुविधांमध्ये प्रवेश दिला आणि जातीय भेदभाव समाप्त करण्याचा प्रयत्न केला.

 

अंबेडकर यांच्यासोबतचे संबंध:

- डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्याशी त्यांचे सखोल संबंध होते. त्यांनी अछूतांच्या हक्कांसाठी एकत्रितपणे कार्य केले, ज्यात कास्ट-बेस्ड आरक्षणास प्रोत्साहन देणे समाविष्ट होते. १९२० मध्ये अंबेडकर यांची अध्यक्षता असलेल्या एक परिषद त्यांनी आयोजित केली.

 

कृषी विकास:

- त्यांनी शेतकऱ्यांसाठी अनेक विकासात्मक प्रकल्प राबवले, जसे की राधानगरी धरण, कृषी संशोधन संस्था, व अन्य सहकारी संघ.

 

कला आणि संस्कृती:

- शाहू महाराज एक महान कला आणि संस्कृतीचे अनुयायी होते. त्यांनी संगीत, कलेला प्रोत्साहन दिले आणि कुश्ती स्पर्धांचे आयोजन केले.

 

मृत्यू आणि वारसा:

- शाहू महाराजांचा मृत्यू ६ मे १९२२ रोजी झाला. त्यांच्या मृत्यूनंतर, त्यांच्या सुधारणा आणि कार्यांचा वारसा त्यांच्या मुलाने राजाराम तिसऱ्या याने पुढे चालवायला घेतला, परंतु त्यांचा प्रभाव कमी झाला.

 

 महत्वाचे मुद्दे:

- सामाजिक समानता: शाहू महाराजांनी सामाजिक समानतेसाठी महत्त्वपूर्ण कार्य केले.

- शिक्षणात सुधारणा: प्राथमिक शिक्षणासह उच्च शिक्षणाची सुरुवात.

- राजकीय भागीदारी: नीच जातीतल्या लोकांना राजकारणात सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहन.

 

अवलोकन: 

छत्रपती राजर्षी शाहू महाराजांचा कार्यकाळ सामाजिक न्याय, शिक्षण व आर्थिक विकासाच्या दृष्टीने एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जातो. त्यांच्या कार्यांमुळे महाराष्ट्रात समाज सुधारणा घडविणाऱ्या चळवळींना बळ मिळाले आणि त्यांनी भारतीय इतिहासात एक अनोखा ठसा उमठवला.