मराठी व्याकरणात, वचन म्हणजे संख्येचे भान दर्शवणारी व्याकरणिक रुपे. वचनाचे दोन प्रकार आहेत:
1. एकवचन – एका वस्तू, व्यक्ती किंवा प्राणी याबद्दल बोलताना त्याचा उपयोग होतो.
- उदा. पुस्तक, मुलगा, फुल, झाड, घर, तो, ती, ते
2. बहुवचन – एकापेक्षा
जास्त वस्तू, व्यक्ती किंवा प्राणी याबद्दल बोलताना त्याचा
उपयोग होतो.
- उदा. पुस्तके, मुले, फुले, झाडे, घरे, ते, त्या, ती
वचनाचे उपयोग:
- नाम, सर्वनाम, आणि विशेषणासाठी: एकवचन आणि बहुवचन यांचे भेद
शब्दांच्या संख्येवर आधारित असतात.
- उदा. "झाड" (एकवचन) आणि
"झाडे" (बहुवचन)
- क्रियापदासाठी:
वाक्यातील विषयाच्या संख्येनुसार क्रियापदाचे रूप बदलते.
- उदा. "राम खेळतो" (एकवचन) आणि
"राम आणि श्याम खेळतात" (बहुवचन)
वचनाचा वापर योग्य
प्रकारे केल्यास वाक्य स्पष्ट व अर्थपूर्ण होते.
खाली महत्त्वपूर्ण एकवचन-बहुवचन जोड्या दिल्या आहेत,
ज्या स्पर्धा परीक्षांसाठी उपयुक्त ठरतील:
एकवचन बहुवचन
- फूल फुले
- झाड झाडे
- माणूस माणसे
- पुस्तक पुस्तके
- नदी नद्या
- गाडी गाड्या
- शाळा शाळा
- मुलगा मुले
- मुलगी मुली
- आई आया
- गुरू गुरू
- देव देव
- मित्र मित्र
- डोंगर डोंगर
- तळे तळी
- पर्वत पर्वते
- बाळ बाळे
- राजा राजे
- राणी राण्या
- प्राणी प्राणी
- संत संत
- वडील वडील
- घर घरे
- पान पाने
- खोड खोडे
- गाव गावे
- सखा सख्ये
- नवरा नवरे
- मुल मुले
- अंगण अंगणे
- आई आया
- बहीण बहिणी
- कावळा कावळे
- कोल्हा कोल्हे
- नोकरी नोकर्या
- मासा मासे
- उंट उंटे
- घोडा घोडे
- रस्ता रस्ते
- माळ माळा
- अंगठी अंगठ्या
- झुंबर झुंबरे
- ससा ससे
- मोर मोर
- पाऊस पावसाळे
- अन्न अन्ने
- रस्ता रस्ते
- चहा चहांचे
- खिडकी खिडक्या
- दार दरवाजे
- सूर्य सूर्य
- वाऱ्याचा वाऱ्यांचे
- व्यायाम व्यायाम
- मसाला मसाले
- ब्राह्मण ब्राह्मणे
- शेतकरी शेतकरी
- रजिस्टार रजिस्टार
- शिंपले शिंपले
- पोपट पोपट
- हत्ती हत्ती
- कुत्रा कुत्रे
- मांजर मांजरे
- मोर मोर
- परदेशी परदेशी
- मुली मुली
- आज्जी आज्ज्या
- नोकर नोकर
- दुर्दशा दुर्दशा
- मोजणं मोजण्या
- कापणं कापण्या
- गोपाळ गोपाळे
- बेल बेल्या
- परमेश्वर परमेश्वरे
- थांब थांबा
- देखील देखिल
- वाढ वाढे
- नदी नद्या
- स्त्री स्त्रिया
- विश्व विश्व
- पक्षी पक्षी
- शिकारी शिकारी
- कोल्हा कोल्हे
- भांडी भांडी
- वादळ वादळे
- धूर धुरे
- विटा विटा
- राक्षस राक्षसे
- किल्ला किल्ले
- झोप झोपा
- उडी उड्या
- ताई ताया
- पुस्तकालय पुस्तकालये
- रेल्वे रेल्वेगाड्या
- तारा तारे
- पाणी पाण्याचे
- माळ माळा
- यज्ञ यज्ञे
- सागर सागरे
- शंख शंखे
- ओढा ओढे
- किल्ला किल्ले
- समुद्र समुद्रे
- घाट घाटे
- कमळ कमळे
- मंदिर मंदिरे
- पत्र पत्रे
- पालक पालके
- विद्यार्थी विद्यार्थी
- गुरु गुरुजन
- सुर सूर
- उर उरे
- कण कणांचे
- शिर शिरे
- मोजणी मोजण्या
- आकाश आकाशे
- चंद्र चंद्रे
- किरण किरणे
- गंध गंधे
- हास्य हास्ये
- काकडा काकडे
- माळा माळा
- शक्ती शक्तींचे
- तत्व तत्वे
- मैत्री मैत्रीच्या
- दारू दारूचे
- पावन पावने
- अनुभव अनुभवांचे
- कुंभ कुंभे
- वसंत वसंतऋतुं
- वारा वारें
- गर्जना गर्जना
- ढग ढगांचे
- पाट पाटे
- रसायन रसायने
- गंधर्व गंधर्वे
- गण गणांचे
- आयुध आयुधे
- पुरोहित पुरोहिते
- होळी होळ्या
- मित्रता मित्रता
- वाट वाटे
- भाव भावांचे
- अभिमान अभिमानांचे
- एकांत एकांताचे
- प्रेरणा प्रेरणा
- जण जणांचे
- ग्रंथ ग्रंथांचे
- मुके मूकांची
- भाषा भाषांचे
- विचार विचारांचे
- खरा खऱ्यांचे
- दास दासांचे
- भक्त भक्तांची
- न्याय न्यायाचे
- विजय विजयाचे
- कष्ट कष्टांचे
- हक्क हक्कांचे
- अंधार अंधाराचे
- प्रकृती प्रकृतीचे
