भारतातील महत्त्वाची सरोवरे (सविस्तर माहिती)
१) वूलर सरोवर (Wular Lake) - जम्मू-काश्मीर
- वूलर सरोवर हे भारतातील सर्वात मोठे गोड्या पाण्याचे सरोवर आहे.
- हे श्रीनगरपासून सुमारे 60 किलोमीटर अंतरावर आहे.
- वूलर सरोवराचे पाणी जेहेलम नदीपासून मिळते.
- पक्षी निरीक्षणासाठी प्रसिद्ध असून अनेक स्थलांतरित पक्षी येथे येतात.
२) दाल सरोवर (Dal Lake) - जम्मू-काश्मीर
- दाल सरोवर श्रीनगर शहराच्या सौंदर्याचे प्रमुख आकर्षण आहे.
- सरोवरात शिकारा नावाच्या बोटींची सफर पर्यटकांना खूप आवडते.
- सरोवरावर अनेक तरंगते बगीचे व हाऊसबोटी आहेत.
- याला "काश्मीरचे मोती" (Jewel of Kashmir) असेही म्हटले जाते.
३) चिल्का सरोवर (Chilika Lake) - ओडिशा
- चिल्का सरोवर हे भारतातील सर्वात मोठे खाऱ्या पाण्याचे सरोवर आहे.
- हे खाडीसर आहे, ज्यामुळे बंगालच्या उपसागराच्या पाण्याशी याचा संपर्क आहे.
- हे जागतिक दर्जाचे रामसर स्थळ (Ramsar Site) म्हणून घोषित केले गेले आहे.
- हिवाळ्यात स्थलांतरित पक्ष्यांची मोठी संख्या येथे दिसते.
४) लोणार सरोवर (Lonar Lake) - महाराष्ट्र
- लोणार सरोवर हे उल्कापातामुळे निर्माण झालेले जगातील एकमेव नैसर्गिक सरोवर आहे.
- बुलढाणा जिल्ह्यातील लोणार गावात हे सरोवर आहे.
- सरोवराच्या पाण्यात क्षारीय आणि गोड्या पाण्याचे भाग वेगवेगळ्या ठिकाणी आहेत.
- सरोवराभोवती अनेक ऐतिहासिक मंदिरे आहेत.
५) हुसेनसागर सरोवर (Hussain Sagar Lake) - तेलंगणा (आंध्रप्रदेशपूर्वी)
- हे सरोवर हैदराबाद आणि सिकंदराबाद या शहरांना जोडते.
- सरोवराच्या मध्यभागी गौतम बुद्धाचा 18 मीटर उंच संगमरवरी पुतळा आहे.
- मूळात 1562 साली इब्राहिम कुतुबशाह याने हे सरोवर बांधले.
- सरोवर पाणीपुरवठ्यासाठी आणि मनोरंजनासाठी वापरले जाते.
६) सांबर सरोवर (Sambhar Lake) - राजस्थान
- सांबर सरोवर हे भारतातील सर्वाधिक खाऱ्या पाण्याचे सरोवर आहे.
- हे भारतातील महत्त्वाचे मीठ उत्पादन केंद्र आहे.
- सांबर सरोवरावर जैवविविधतेचे प्रमाण अधिक असून विविध पक्षीप्रजाती येथे दिसतात.
- सरोवराला रामसर स्थळाचा दर्जा मिळाला आहे.
इतर महत्त्वाची सरोवरे:
७) पुष्कर सरोवर (Pushkar Lake) - राजस्थान
- धार्मिक महत्त्व असून पुष्कर मेळ्यामुळे प्रसिद्ध.
- सरोवराच्या सभोवताली अनेक मंदिरे आहेत.
८) वेळावन सरोवर (Vembanad Lake) - केरळ
- केरळमधील सर्वात मोठे आणि भारतातील सर्वाधिक लांबसर पसरलेले सरोवर.
- नौकाविहार स्पर्धांसाठी प्रसिद्ध.
९) पंगोंग सरोवर (Pangong Lake) - लडाख
- हे सरोवर 134 किमी लांब असून याचा काही भाग चीनमध्ये आहे.
- सरोवराचे पाणी क्षारीय असून हिवाळ्यात पूर्णपणे गोठते.
१०) कोलेरू सरोवर (Kolleru Lake) - आंध्र प्रदेश
- गोड्या पाण्याचे सरोवर असून स्थलांतरित पक्ष्यांसाठी प्रसिद्ध.
- हे दोन प्रमुख नद्या, गोदावरी आणि कृष्णा यांच्या दरम्यान स्थित आहे.
उपयोग:
- सरोवरे जैवविविधतेचे माहेरघर आहेत.
- ते पाणीपुरवठा, शेती, मासेमारी, आणि पर्यटनासाठी महत्त्वाचे आहेत.
जर अधिक माहिती हवी असल्यास कळवा! 😊

