भारताच्या इतिहासातील महत्त्वाचे
राजे आणि त्यांची वैशिष्ट्ये:
🚩 प्राचीन भारत
१. चंद्रगुप्त
मौर्य (इ.स.पू. ३२१ - २९७)
- राज्य: मौर्य साम्राज्य
- चाणक्याच्या मदतीने मौर्य साम्राज्य स्थापन
केले.
- ग्रीक सेनापती सेल्यूकसला पराभूत केले.
२. अशोक महान
(इ.स.पू. २६८ - २३२)
- राज्य: मौर्य साम्राज्य
- कलिंग युद्धानंतर बौद्ध धर्माचा स्वीकार.
- बौद्ध धर्माचा प्रचारक; अनेक स्तंभ आणि शिलालेख उभारले.
३. समुद्रगुप्त
(इ.स. ३३५ - ३८०)
- राज्य: गुप्त साम्राज्य
- 'भारताचा नेपोलियन' म्हणून ओळखला जातो.
- सांस्कृतिक आणि राजकीय सुवर्णकाळ.
४. कनिष्क (इ.स.
७८ - १२३)
- राज्य: कुशाण साम्राज्य
- चौथा बौद्ध संगीती आयोजित केली.
- गंधार कला आणि महायान बौद्ध धर्माचा
प्रसार.
---
मध्ययुगीन भारत
१. मोहम्मद बिन
तुघलक (इ.स. १३२५ - १३५१)
- राज्य: दिल्ली सल्तनत
- राजधानी देवगिरीला (दौलताबाद) स्थलांतर
करण्याचा अयशस्वी प्रयत्न.
- आर्थिक सुधारणा आणि टक्केवारी नाणी यांचा
अयशस्वी प्रयोग.
२. अलाउद्दीन
खिलजी (इ.स. १२९६ - १३१६)
- राज्य: दिल्ली सल्तनत
- बाजार नियंत्रण आणि दक्षिण भारतातील विजय
मोहिमा.
३. शिवाजी महाराज
(इ.स. १६३० - १६८०)
- राज्य: मराठा साम्राज्य
- स्वराज्य स्थापनेसाठी संघर्ष.
- गनिमी काव्याच्या वापराने मुघलांविरुद्ध यशस्वी
युद्धे.
४. अकबर (इ.स.
१५५६ - १६०५)
- राज्य: मुघल साम्राज्य
- 'दीन-ए-इलाही' धर्माचा प्रचार.
- प्रशासनिक सुधारणा आणि हिंदू-मुस्लीम ऐक्याचा
संदेश.
५. राणी
दुर्गावती (इ.स. १५२४ - १५६४)
- राज्य: गोंड साम्राज्य
- मुघल सैन्याविरुद्ध प्रतिकार.
---
आधुनिक भारत
१. टीपू सुलतान
(इ.स. १७५१ - १७९९)
- राज्य: म्हैसूर साम्राज्य
- इंग्रजांविरुद्ध यशस्वी लढा.
- 'म्हैसूरचा वाघ' म्हणून प्रसिद्ध.
२. राणी
लक्ष्मीबाई (इ.स. १८२८ - १८५८)
- राज्य: झाशी
- १८५७ च्या उठावातील प्रमुख नेतृत्व.
३. बहादूर शाह जफर (इ.स. १७७५ - १८६२)
- राज्य: शेवटचे मुघल सम्राट
- १८५७ च्या उठावाचे प्रतीकात्मक नेतृत्व.
४. सरदार
वल्लभभाई पटेल (१९४७ नंतर)
- भारताच्या एकत्रीकरणासाठी महत्त्वपूर्ण
योगदान.
- 'लोहपुरुष' म्हणून ओळख.
